Roszczenie o zapłatę należności za transport – czy zawsze jest to rok?
Powszechnie wiadomo, że branża TSL narażona jest na zatory płatnicze a co więcej roszczenia o zapłatę należności z tytułu wykonanego transportu szybko – w stosunku do należności z innych tytułów – ulegają przedawnieniu. Instytucja przedawnienia oznacza, że po upływie określonego w przepisach czasu dłużnik, przeciwko któremu przysługuje roszczenie, może się uchylić od obowiązku jego zaspokojenia.
Przepisy kodeksu cywilnego regulują umowę przewozu i umowę spedycji, przy czym przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy a przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
W przepisach kodeksu cywilnego regulujących w/w umowy określony jest roczny termin przedawnienia roszczeń z umowy przewozu osób (art. 778) lub rzeczy (art. 792) oraz umowy spedycji (art. 803). Jednocześnie wskazany jest termin od którego biegnie przedawnienie i w przypadku roszczenia o zapłatę za wykonaną usługę jest to dzień jej wykonania. W porównaniu do najbardziej standardowej transakcji – sprzedaży towarów przez przedsiębiorcę – jest to termin krótki, przy sprzedaży bowiem wynosi on 2 lata a moment od którego biegnie bieg przedawnienia jest nietypowy bowiem w przypadku sprzedaży biegnie on terminu kiedy miała nastąpić zapłata.
Branża transportowa ma jednak szczególne uregulowania a mianowicie przepisy ustawy Prawo Przewozowe, które regulują przewóz osób i rzeczy, wykonywany odpłatnie na podstawie umowy przez uprawnionych do tego przewoźników, z wyjątkiem transportu morskiego, lotniczego i konnego. W tych szczególnych przepisach znajdziemy korzystniejsze dla branży TSL uregulowania dotyczące przedawnienia roszczeń o zapłatę, które jednocześnie na podstawie art. 775 kodeksu cywilnego mają pierwszeństwo przed przepisami KC.
Art. 77.1 Prawa Przewozowego wskazuje co prawda również roczny termin przedawnienia roszczenia o zapłatę za wykonaną usługę ale każe liczyć go od terminu kiedy zapłata miała nastąpić, który zazwyczaj jest późniejszy niż wykonanie usługi. Co więcej Prawo Przewozowe pozwala na zawieszenie biegu przedawnienia poprzez doręczenie zobowiązanemu do zapłaty wezwania, na okres do trzech miesięcy. Powyższe przepisy dotyczą transportu krajowego, do którego nie mają zastosowania przepisy międzynarodowe, pokazują jednak jak zawiłe może być samo określenie czy dane zobowiązanie jest przedawnione.
Generalnie branża TSL wykazuje jednak na tle innych bardzo dużą świadomość prawną. Niezmiernie rzadko zdarza się, że przedsiębiorcy z tej branży czekają rok z podjęciem działań wobec swoich kontrahentów. Dzięki temu jest to branża, do której bardzo chętnie zgłaszają się kancelarie prawne i firmy windykacyjne, wiedzą one bowiem o tym, że jest tam dla nich praca a potencjalni klienci rozumieją potrzebę jej wykonania.
Magdalena Konopka-Filosek, Grupa Kapitałowa Południe-Zachód Sp.z o.o. www.pz.com.pl